Een belangrijk weetje over de opwarming van de aarde heeft te maken met de werking van broeikasgassen. Die gassen werken als een isolerend deken om de aarde. De stralen van de zon gaan door verschillende atmosfeerlagen om uiteindelijk het aardoppervlak te bereiken. Een deel van die zonnestraling wordt weerkaatst, een ander deel wordt geabsorbeerd waardoor de aarde opwarmt. Een deel van die geabsorbeerde warmte wordt ‘s nachts terug afgestaan aan de atmosfeer als infraroodstraling.

Normaal is er evenwicht tussen de hitte die overdag door de zon naar de aarde wordt gebracht en de hitte die 's nachts terug de ruimte in wordt gestraald. Maar bij het terugstralen van de hitte wordt een gedeelte tegengehouden door de broeikasgassen. Hoe dikker het deken van broeikasgassen, hoe minder infraroodstraling uit de onderste laag van de atmosfeer kan verdwijnen. De hitte zit dus opgesloten.

Ook interessant, 93% van het energieoverschot (het verschil tussen wat binnenkomt op aarde en weer uitgestraald) wordt in de oceanen opgeslagen, amper 3 procent door de continenten. De rest zit in het poolijs en in de atmosfeer.

Een van de belangrijkste broeikasgassen is koolstofdioxide (CO2). De grootste CO2-uitstoot komt van energiecentrales. Wie bij de test op koeien gokte, had methaan in zijn hoofd. Ook een broeikasgas wel. De globale productie van energie is goed voor 37% van alle CO2-uitstoot. Ter vergelijking: al het wereldwijde wegtransport zorgt voor 18%.

Welke maatregel is het beste voor het klimaat: de oude koelkast wegdoen, geen droogkast meer gebruiken of korter douchen? Bij die vraag gingen de meeste punten naar de koelkast, gevolgd door de waslijn.

Door de oude koelkast de deur uit te doen, bespaart u zo’n 190 kg CO2 per jaar - de droogkast niet meer gebruiken bespaart jaarlijks rond de 90 kg CO2. Koelkasten zijn de laatste jaren steeds zuiniger geworden. Daarom loont het ook de moeite om een koelkast van zeven jaar of ouder te vervangen door een nieuwe, dat scheelt makkelijk 80 kilo CO2-uitstoot.

Eén minuut korter douchen scheelt zo’n 60 kilo per jaar voor een gemiddeld gezin. Als u met 4 of meer personen in een gezin bent, loopt het wel hoger op dan de droogkast.

Maar ook wie aangaf zijn was voortaan aan de waslijn te hangen en de droogkast te verbannen, kreeg evenveel punten voor bereidheid, omdat het arbeidsintensiever is dan een tripje naar het containerpark met een koelkast.

Wat helpt het klimaat het meest: tien zonnepanelen op het dak, een verre vliegreis schrappen of twee wekelijkse dagen zonder vlees? In dat rijtje heeft een geschrapte verre vliegreis beduidend meer impact dan tien zonnepanelen.

De zonnepanelen uit het voorbeeld besparen 1.100 kilo CO2 per jaar. Met uw wederhelft niet naar Thailand vliegen, bespaart zo’n 5.400 kilo CO2. Voor de volledigheid: een jaar lang twee dagen in de week geen vlees eten met twee personen bespaart zo’n 320 kilo CO2.

Kijken we naar bereidheid, dan gaat de vegetariër hier met de meeste punten lopen, op de hielen gezeten door wie niet naar zijn vakantiebestemming vliegt. Met de auto naar het zuiden kost u ook zo’n 400 à 500 kg CO2, maar niet vliegen bespaart toch het meeste. Ook wie voor zonnepanelen kiest, verdient een beloning. Wie afwacht, speelde hier een punt kwijt.

Een minister van Leefmilieu die met het idee komt aandraven om burgers emissierechten te laten (ver)kopen , heeft zijn prioriteiten niet helemaal op orde. Wie hier aangaf dat zo’n koehandel geen goed idee was, krijgt dus een punt. Behalve dat sommige burgers er iets aan verdienen, is er geen enkele garantie dat we er met zo’n systeem op vooruit zouden gaan. En bij een status quo vormen de controleurs die zouden ingezet worden wel degelijk een kost, qua loon en qua transportvervuiling.

Dan lijkt het volgende voorstel van onze fictieve minister, om gezinnen die de opgelegde CO2-norm overschrijden extra te belasten, een veel beter idee. Garanties dat de ministeriële beloftes nagekomen worden zijn er misschien niet, maar zonder geloof komen we ook nergens. En zelfs als dat zo is, dan wint het klimaat er nog altijd bij.

Opnieuw een rijtje waarin keuzes moesten gemaakt worden. Als we kijken naar wat het beste is voor het klimaat, krijgt elk antwoord hier punten.

Het ligt allemaal heel dicht bij elkaar. Door je voedselverspilling met de helft terug te brengen, bespaar je gemiddeld zo’n 350 kg CO2 per jaar. De besparing bij het vervangen van een cv-ketel door een hoogrendementsexemplaar is zo’n 330 kilo per jaar. Voedselverspilling met 100 procent terugbrengen is niet realistisch, met de helft wel. Bijvoorbeeld door op maat te kopen en te koken, slim te bewaren en creatief met restjes te zijn. Door consequent zuinig te rijden bespaart u zo’n 10 procent op de brandstofkosten en een gemiddelde bestuurder zo’n 360 kilo CO2. Dat kan bijvoorbeeld door sneller te schakelen en gelijkmatig (en niet te snel) te rijden.

Wie bereid is om zonder auto door het leven te gaan, krijgt het meeste punten voor bereidheid.

Wat doet u best als u de douche te warm hebt gezet? Niet mengen met koud water, maar de warmwaterkraan dichtdraaien is het beste antwoord. Ook wie een thermostaatkraan scoort. Die vermindert immers het waterverbruik door sneller de juiste temperatuur te geven. En dan is de kans meteen kleiner dat u in deze situatie verzeild geraakt.

Het rijtje zoals het hierboven staat, is de juiste rangschikking van minst naar meest belastend voor het milieu. Naargelang de bron en de geografie verschillen de cijfers over CO2-uitstoot en grondgebruik hier wel. Zo worden er in Brazilië vleeskoeien gekweekt die tot 335 kg CO2 kosten per kg vlees terwijl een Nederlandse koe het houdt op 18 tot 31 kg. Maar welke cijfers u ook neemt, de rangschikking blijft kloppen.

Sinds 1950 is de zeespiegel in Oostende 112 mm gestegen. De andere antwoorden op deze vraag gaan over andere badsteden op andere momenten: 54 mm steeg de zeespiegel in Zeebrugge sinds 1979, Nieuwpoort steeg de zee 84 mm sinds 1967. De trend is dus dezelfde langs de hele kustlijn, zoals te verwachten.

In Europa blijkt België na Nederland het meest kwetsbaar te zijn voor overstromingen ten gevolge van een stijgend zeeniveau: in Vlaanderen ligt 15 % van het oppervlak minder dan 5 meter boven het gemiddelde zeeniveau. Bovendien blijkt de Belgische kustlijn de meest bebouwde van Europa: in 2000 was ruim 30 % van de kuststrook van 10 km bebouwd, de strook tot 1 kilometer van de kustlijn is zelfs voor de helft bebouwd. In West-Vlaanderen woont 33 % van de bevolking in laaggelegen poldergebieden gevoelig voor overstromingen door toedoen van de zee.

In het klimaatakkoord van Parijs werd afgesproken om de globale opwarming onder 2°C te houden ten opzichte van vóór de industriële revolutie. In België is er nog veel werk aan de winkel om die doelstelling te halen: volgens het milieurapport van 2015 bedraagt de stijging bij ons 2,4 °C. Wie op deze vraag enthousiast antwoordde dat de opwarming bij ons maar 1,4 °C bedraagt, heeft een strafpunt gekregen.